OCHRONA POWIETRZA
Pierwszym krokiem do walki ze złym stanem jakości powietrza jest identyfikacja źródeł problemu i zwiększenie świadomości wśród mieszkańców i władz.
Parametry wpływające na zanieczyszczenia powietrza emitowane przez ruch drogowy:
- smog, który powodują samochody to nie tylko to co leci z rury wydechowej ale również drobinki z opon i klocków hamulcowych;
- ilość zanieczyszczeń emitowanych przez pojazdy uzależniony od rodzaju paliwa, parametrów silnika, obecności katalizatora, stanu technicznego pojazdu;
- zły stan dróg;
- ruch tranzytowy – samochody ciężarowe przeciskające się przez polskie miasta i miasteczka;
- słabo rozwinięta sieć komunikacji publicznej;
Średnie natężenie ruchu (generalne pomiary ruchu na drogach w Polsce odbywają się co 5 lat):
Polska:
Drogi wojewódzkie:
2010r. - 3398 poj./dobę,
2015r. - 3520 poj./dobę,
2020/21 r. - 13574 poj./dobę
Drogi krajowe:
2010 r. - 9888 poj./dobę,
2015 r. - 11178 poj./dobę,
2020/21 r. - 4231 poj./dobę.
Województwo łódzkie:
drogi krajowe 2020/21 r. - 16030 poj./dobę,
drogi wojewódzkie 2020/21 r. - 4809 poj./dobę
Parametry wpływające na zanieczyszczenia powietrza emitowane przez domowe piece grzewcze:
- domy o niskim standardzie energetycznym – niedocieplone ściany zewnętrzne i stropy, stare okna i drzwi;
- złe parametry kotłów;
- palenie w domowych piecach węglem złej jakości (muły, flotokoncentraty, paliwa w których udział masowy węgla o uziarnieniu poniżej 3 mm wynosi powyżej 15%, paliwa zawierające biomasę o wilgotności powyżej 20%);
- palenie śmieci - spalanie śmieci nie pomoże zaoszczędzić na kosztach węgla, wydajność energetyczna odpadów nie jest tak wielka jak węgla, a spalając je może przyczynić się do bardzo poważnych kłopotów związanych z popsutym piecem, zapchanym kominem- co może skutkować cofnięciem się dwutlenku węgla do pomieszczenia i może spowodować zatrucie, zapaleniem się sadzy w kominie itp. Domowe kominy, pozbawione są filtrów, dlatego produkują więcej zanieczyszczeń niż zakłady czy spalarnie.
Wpływ czynników meteorologicznych na jakość powietrza:
- Prędkość i kierunek wiatru
- prędkość wiatru decyduje o tempie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, natomiast kierunek odpowiada za trasę ich transportu. Wzrost prędkości wiatru powoduje obniżenie stężenia składników zanieczyszczających w powietrzu. Prędkość wiatru jest zatem parametrem wpływający korzystnie na spadek stężenia substancji szkodliwych w powietrzu. Należy zauważyć, że największe stężenia zanieczyszczeń atmosferycznych występują w przyziemnej, najniższej warstwie powietrza oraz w bezwietrzne dni.
- Temperatura
- wraz ze spadkiem temperatur wzrasta stężenie substancji odpowiedzialnych za niską emisję
- Ciśnienie atmosferyczne
- w przypadku wysokiego ciśnienia oraz jednoczesnego braku wiatru (sytuacja wyżowa zimą) zaobserwować można wysokie stężenie zanieczyszczeń w powietrzu
- Wilgotność i opady atmosferyczne
- opady, głównie deszcze, powodują zmniejszenie stężenia zanieczyszczeń powietrza, w wyniku rozpuszczania ich w wodzie
- znaczna wilgotność powietrza umożliwia agregację cząstek pyłu, przez co szybciej on opada
Monitoring jakości powietrza w Gminie Rzgów : na terenie całej gminy zainstalowano 15 mierników jakości powietrza (były kalibrowane ze stacjami WIOŚ)
W skład całego systemu wchodzi sieć czujników jakości powietrza, platforma internetowa (dostęp na stroniehttps://rzgow.pl/srodowisko-t6/stan-jakosci-i-poziom-zanieczyszczenia-powietrza-t93#!oraz https://map.airly.eu/pl/ ), aplikacja na telefony komórkowe dla systemu Android i iOS - na w/w stronach każdy może sprawdzić aktualną jakość powietrza w konkretnej lokalizacji oraz szczegółową prognozę jakości powietrza na najbliższe 24 godziny.
Parametry jakie mierzą czujniki:
- poziom stężenia pyłów zawieszonych PM2,5 (pył zawieszony o średnicy nie większej niż 2,5 μm),
- poziom stężenia pyłów zawieszonych PM10 (mieszanina zawieszonych w powietrzu cząsteczek o średnicy nie większej niż 10 μm),
- temperaturę powietrza,
- ciśnienie atmosferyczne,
- wilgotność powietrza.
Dodatkowo wyniki przedstawiane są w skali CAQI - w celu zaprezentowania informacji o jakości powietrza w miastach europejskich w sposób porównywalny i zrozumiały, wszystkie szczegółowe pomiary są przekształcane w jedną liczbę tzw. Indeks jakości powietrza.
Pyły zawieszone PM 2,5 i PM10:
Normy dla pyłów drobnych PM10 w Polsce:
- poziom dopuszczalny 50 µg/m3 (dobowy)
- poziom dopuszczalny 40 µg/m3 (roczny)
- poziom informowania 200 µg/m3 (dobowy)
- poziom alarmowy 300 µg/m3 (dobowy)
Poziom dopuszczalny – 50 µg/m3, mówi o tym, że jakość powietrza nie jest dobra, ale nie wywołuje ciężkich skutków dla ludzkiego zdrowia.
Poziom informowania - 200 µg/m3, oznacza, że jest źle i trzeba ograniczyć aktywności na powietrzu, bo norma przekroczona jest czterokrotnie.
Poziom alarmowy – 300 µg/m3, oznacza, że jest bardzo źle, norma przekroczona jest sześciokrotnie i należy bezwzględnie ograniczyć przebywanie na powietrzu, a najlepiej zostać w domu, szczególnie osoby chore.
Dopuszczalna częstość przekraczania stężenia pyłu PM10 (24-godzinnego) - w przeciągu roku może wystąpić maksymalnie 35 dni kiedy norma dla średniego stężenia dobowego może zostać przekroczona.
Według danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska poziomy alarmowe zdarzają się w Polsce rzadko.
Normy dla pyłów drobnych PM2,5 w Polsce:
- poziom dopuszczalny 25 µg/m3 (roczny)
Unia Europejska dla pyłów drobnych PM10 ustaliła poziom dopuszczalny: 50 µg/m3 (dobowy) i 40 µg/m3 (średni-roczny), a dla pyłu PM2,5 - 25 µg/m3 (średni-roczny).
CAQI – godzinowy indeks jakości powietrza: opisuje aktualną jakość powietrza ze średniej pomiarów z ostatniej godziny.
Wyniki w skali CAQI obliczane są na podstawie stężenia pyłów PM 2,5 i PM 10
Indeks ten ma 7 poziomów w skali od 0 (bardzo niski) do > 100 (bardzo wysoki ), gdzie za pomocą koloru informowani jesteśmy o poziomie zanieczyszczenia powietrza (od koloru zielonego, który świadczy o bardzo dobrej jakości powietrza, do koloru bordowego, kiedy normy zanieczyszczenia powietrza są wielokrotnie przekroczone).
|
|
|
|
|
|
|
0-25 |
25-50 |
50-75 |
75-87,5 |
87,5-100 |
100-125 |
>125 |
Uchwała antysmogowa dla województwa łódzkiego:
- Z dniem 1 maja 2018 roku weszła w życie Uchwała Nr XLIV/548/17 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 24 października 2017 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa łódzkiego ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, tzw. uchwała antysmogowa. W dniu 22 listopada 2022 roku nastąpiła nowelizacja uchwały antysmogowej nr XLIV/548/17 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 24.10.2017 r.
- Głównym celem uchwały antysmogowej jest wprowadzenie odpowiednich regulacji w zakresie eksploatacji instalacji do spalania paliw, które przyczynią się do poprawy jakości powietrza w województwie łódzkim. Poprawa jakości powietrza w sposób oczywisty przyczyni się do poprawy stanu zdrowia mieszkańców województwa oraz może wpłynąć na długość
ich życia.
Uchwała antysmogowa zakłada: objęcie regulacjami instalacji wykorzystywanych do ogrzewania budynków poprzez:
* zakaz stosowania paliw najgorszej jakości,
* dopuszczenie spalania paliw stałych jedynie w instalacjach spełniających najbardziej rygorystyczne normy,
* wskazanie sposobu w jaki mieszkańcy będą mogli potwierdzić, że eksploatują instalację zgodną z wprowadzonymi regulacjami (m.in. dokumentacja techniczna urządzenia, instrukcja dla instalatorów i użytkowników).
* określenie okresów przejściowych umożliwiających mieszkańcom dostosowanie się do nowych regulacji, przy jednoczesnym uwzględnieniu, że bardziej emisyjne instalacje będą musiały być dostosowane w krótszym terminie niż instalacje o niższych poziomach emisji.
Od momentu wejścia w życie uchwały antysmogowej, tj. od 1 maja 2018 r.:
* wszystkie montowane kotły powinny spełniać wymagania dotyczące efektywności energetycznej i wielkości emisji określone w Rozporządzeniu Komisji (EU) 2015/1189.
* nie można spalać paliw najgorszej jakości, czyli:
- w których udział masowy węgla kamiennego o uziarnieniu poniżej
3 mm wynosi powyżej 15%, za wyjątkiem paliw o wartości opałowej
nie mniejszej niż 24 MJ/kg oraz zawartości popiołu nie większej niż
12%,
- węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z
wykorzystaniem tego węgla,
- mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek
produkowanych z ich wykorzystaniem,
- zawierających biomasę stałą o wilgotności powyżej 20%.
Przewidziane zostały przepisy przejściowe dające czas na dostosowanie się do nowych regulacji:
* dopuszczono możliwość eksploatacji kotłów spełniających wymagania klasy 5 według normy PN-EN 303-5:2012, których eksploatację rozpoczęto przed 1 maja 2018 r., do czasu tzw. śmierci technicznej urządzenia,
* dla kotłów pozaklasowych, tzw. „kopciuchów”, których eksploatację rozpoczęto przed 1 maja 2018 r., określono czas wymiany do 1 stycznia 2025 r.,
* dla kotłów spełniających wymagania klasy 3 lub 4 według normy PN-EN 303-5:2012, których eksploatację rozpoczęto przed 1 maja 2018 r., określono czas wymiany do 1 stycznia 2028 r.,
* dla kominków i pieców, których eksploatację rozpoczęto przed 1 maja 2018 r., określono czas wymiany lub dostosowania instalacji do 1 stycznia 2026 r. (dostosowanie to ma polegać na ograniczeniu wielkości emisji pyłu do poziomu określonego w Rozporządzeniu Komisji (EU) 2015/1185).
Szczegółowe informacje dostępne są na portalu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego pod adresem:
https://powietrze.lodzkie.pl/uchwa%C5%82a-antysmogowa/projekt-uchwa%C5%82y-antysmogowej
Pakiet rozwiązań legislacyjnych:
Nowelizacja ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw
- kontrola paliw będzie odbywała się na składach paliw stałych oraz przejściach granicznych;
- kontrole będą przeprowadzane przez Inspekcję Handlową lub Urząd Skarbowo-Celny;
- ograniczenie napływu węgla niesortowanego na teren Polski;
- umożliwienie konsumentom uzyskania informacji na temat jakości sprzedawanego paliwa w oparciu o charakterystyki jakościowe paliw, które będzie musiał posiadać producent/ sprzedawca;
- nie będą kontrolowani indywidualni nabywcy paliw stałych - ustawa nie przewiduje kontrolowania paliwa w miejscu jego spalania.
Rozporządzenia w sprawie: metod badania jakości paliw stałych, sposobu pobierania próbek paliw stałych oraz wymagań jakościowych dla paliw stałych.
Interwencje można zgłaszać również na adres e-mail: awarie@wios.lodz.pl lub telefonicznie w godzinach pracy urzędu (7.30 – 15.30) pod numerem: (+48) 42-633-33-43.
PROGNOZA JAKOŚCI POWIETRZA DLA TERYTORIUM POLSKI:
http://www.ios.gov.pl/jakosc-powietrza/
https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current
Firma Airly przygotowała dla najmłodszych mieszkańców komiks o SUPERBOHATERZE AIRLY, który walczy ze smogiem - który można pobrać z załącznika poniżej.